Locatie: Dijklaan 3 Bergambacht
Bergambacht is gebouwd op twee donken. Op de noordelijke donk staat de kerk en op de zuidelijke stond kasteel ’s Heeraartsberg. Hier woonde Haparen van den Berg, heer van de ambachtsheerlijkheid. Hij had verschillende bestuurlijke taken en rechten. In het begin van de 16e eeuw is het kasteel verwoest. Op de resten ervan kwam in 1610 een nieuw ‘Heeren Huys op den Berch’. Eeuwenlang werd dit statige slot 's Heeraartsberg bewoond door ambachtsheren, maar in de 19e eeuw raakte het in onbruik. De oude slotgracht werd in 1901 gedeeltelijk gedempt om plaats te maken voor de spoorlijn tussen Schoonhoven en Gouda en in 1909 is het slot gesloopt. Nu staat hier een appartementencomplex dat in naam en vorm doet denken aan het kasteel dat hier ooit stond.
Omstreeks 1250 bouwde heer Van den Berg slot 's Heeraartsberg genoemd naar zijn zoon Aernout of Arend. In 1321 stierf het geslacht Van den Berg uit. De oudste vermelding van het kasteel dateert uit 1377: “Otto van Arkel beleende het 'Huis en Hofstede te 's Heeraartsberg aan Paulus van Haastrecht, zoals de Heer van den Berge dit had bezeten.” Paulus van Haastrecht was een invloedrijk en welgesteld man die ook de Graaf van Holland adviseerde. Hij kwam uit een bastaardtak van de familie Van Arkel.
Later kwam het landgoed in het bezit van de echtgenoot van Jacoba van Beieren, de heer Van Vliet te Oudewater. Omstreeks 1513 is het slot, samen met dorp en kerk, door de 'Gelderschen’ verwoest. Rond 1610 werd het weer herbouwd door Willem van Zuijlen van Nijevelt.
In 1908 is het noordelijk deel van de slotgracht gedempt voor de spoorlijn Gouda – Schoonhoven. De huidige doorgaande weg loopt als belangrijke verbinding nog altijd langs deze locatie, net als de spoorlijn dat destijds deed. Ter hoogte van het slot was er ook een stationnetje.
In 1909 is het kasteel afgebroken. Op die plaats verrees een boerderij, met de naam 't Slot. Boven de ingang van de boerderij was een wapensteen ingemetseld uit 1610, afkomstig van het kasteel. De familie Den Hoed boerde hier tot in de jaren '80. Klaasje bijvoorbeeld is op het slot geboren en trouwde later met Pieter van den Dool, de bekende broodbakker van Bovenberg 100. De foto hiernaast toont de drieling van Gerrit den Hoed als jonge kinderen en op hun gezamenlijke trouwdag in 1945, 34 jaar oud.
Het originele hek, dat toegang gaf tot de oprijlaan, werd in 1964 verplaatst naar Cothen, waar de baron Van Hardenbroek - de toenmalige eigenaar van boerderij ’t Slot - nog een buitenhuis bezat. Het hek dat nu voor de oprijlaan naar het appartementencomplex staat, is een replica. Een initiatief van de latere boerderijeigenaar Bert Looren.
Na sloop van deze boerderij in oktober 2007 zijn er tijdens archeologisch onderzoek resten van funderingen gevonden uit de 13e en 17e eeuw. En ook o.a. twee grote natuurstenen kanonskogels, glas, een bronzen mantelspeld, delen van een 16e-eeuws bierglas, een zilveren muntje en een zeldzame musketkogel, plus de mal waarmee deze werden gemaakt. Deze zijn te zien in de hal van aannemingsmaatschappij Adriaan van Erk aan de Kadijk in Bergambacht. De oude monumentale beuk is het enige wat nog rest van het voormalige slot.
