Locatie:
Middelblok 2
Gouderak
In 1916 bouwden een coöperatie van boeren uit Gouderak de Graanmaalderij. Architect P. van den Broek uit Zevenhuizen ontwierp het gebouw voor deze voormalige coöperatie met de toepasselijke naam Ons Voordeel. Het pand bestaat uit twee bouwlagen - een kelder en begane grond - en een kapverdieping. In de voorgevel bevindt zich de stichtingssteen. Het vermeldt “Den eerste steen gelegd
Den 23ste juny 1916” en de namen van de toenmalige bestuursleden.
Eind 19e eeuw, begin 20e eeuw zijn in veel dorpen in de regio landbouwcoöperaties opgericht. Ondanks het feit dat veel gebouwen hun functie hebben verloren, zijn ze nog steeds herkenbaar. Deze coöperatie had als doel graan in te kopen en te verwerken tot veevoer. De Graanmaalderij ligt aan de Hollandsche IJssel, zodat schepen met graan tegen het gebouw konden afmeren en rechtstreeks konden lossen zonder vervoer over de weg. Ons Voordeel is actief geweest tot eind jaren vijftig. Bij de historische vereniging Golderake liggen de originele vergunning, de bouwtekening en het notulenboek vanaf oprichting tot het eind van haar activiteiten in de late jaren vijftig. Eind jaren ’50, begin jaren ’60 is de coöperatie gestopt en verloor de Graanmaalderij zijn functie. Hierna vestigde een meubelmaker zich in het pand, maar daarna stond het jaren leeg.
Bijzonder is het verhaal van de mechanische aandrijving in de graanmaalderij. Van 1916-1929 gebeurde dat met een zogeheten zuiggasmoter. Dat bleek gevaarlijk werken te zijn. Want gezien het grote vergiftigingsgevaar van koolstofmonoxide moest de machinekamer met de gasmotor afgescheiden blijven van de andere maalderijruimtes. Menig molenaar had na enige tijd werken met deze motor last van hoofdpijn….
Op maandag 23 december 1929 was er een spoedeisende bestuursvergadering in de maalderij. De zuiggasmotor weigerde weer eens dienst weigerde en dat zou weer tot grote reparaties leiden. De meningen waren verdeeld. Daags erna was er echter overleg met een vertegenwoordiger van Kromhout Machine Fabrieken uit Amsterdam.
Na heel wat uren werd besloten een nieuwe ruwoliemotor van 80 PK aan te schaffen voor de prijs van f 74.000; afgeleverd en compleet opgesteld, zonder bijkomende kosten en die op te leveren in de laatste helft van januari 1930. En zo geschiedde. De werkomstandigheden voor de molenaars verbeterden aanmerkelijk...
De opgestelde motor in de Graanmaalderij verscheen op de cover van het instructieboekje en ging zo de hele wereld over.
In 2011 kochten Karel en Esther van Berk het pand. Bij de verbouwing stond duurzaamheid en gebruik van natuurlijke materialen centraal. Voor isolatie is bijvoorbeeld vlaswol gebruikt. Het tweetal renoveerde het pand met behoud van details en authentieke sfeer en ook zoveel mogelijk met gebruik van bestaand materiaal. Het gezin woont op de bovenverdieping. De begane grond is te huur voor kleinschalige zakelijke activiteiten, zoals workshops, trainingen, exposities en proeverijen. Aan de achterzijde grenst het pand direct aan het water van de Hollandsche IJssel.
De Graanmaalderij stond in het bestemmingsplan al jaren als karakteristiek aangeduid. Sinds 2016 heeft het de status van gemeentelijk monument. Wanneer het Open Monumentendag is, zijn geïnteresseerden op zaterdag welkom voor een rondleiding.
