19e-eeuws woonhuis en voormalig kaaspakhuis

Locatie: Dorpstraat 39, Ouderkerk aan den IJssel

Het huidige gebouw is van 1896. Het is een uniek bakstenen gebouw met een architectuur, die in deze streek typerend was. De gevel staat met een hoek ten opzichte van de Dorpsstraat. Op Dorpsstraat 39 was het kaaspakhuis van Janus (Adrianus) de Vries gevestigd.

Janus had ook een pakhuis aan de IJsseldijk West, ter hoogte van de huidige Harmanshoeve.  Het pakhuis op nummer 39 is ingrijpend verbouwd, waarbij een zolder en lift werden aangebracht. In de 15e eeuw hoorde hier nog zes morgen land bij. Dit grondstuk werd door de eeuwen heen steeds kleiner door afsplitsingen. Morgen is een oude oppervlaktemaat. Hiermee wordt een gebied aangeduid dat in één ochtend kon worden geploegd. Een morgen is meestal iets minder dan een hectare groot; de precieze grootte is streekgebonden.

Aan de Kerkweg 89 lag het kaaspakhuis van broer Cor (Cornelis Johannes) de Vries. Dit pand is omgebouwd tot een appartementencomplex met behoud van de oude vorm.

Ophoging Dorpsstraat

In 1916 was er een grote watersnood met catastrofale gevolgen voor de provincies rond de toenmalige Zuiderzee. Deze vloed was de oorzaak van de ophoging van de Dorpsstraat. Schuin tegenover nummer 39 ligt Dorpsstraat 52. In de portiek van de winkel bevindt zich nog steeds een tegeltableau, gesigneerd J.H. Spoormaker, waar de eerste zinnen refereren aan de watersnood in 1916: ‘De dijk rees na den watervloed/ Int derde jaar van vuur en bloed/ Int vierde werd dit huis verbouwd/ En aan Gods hoede toebetrouwd.’ Het derde (1916) en vierde (1917) jaar hebben betrekking op de jaren van de Eerste Wereldoorlog van 1914-1918. De verbouwing en opvijzeling van het huis in 1917 werd uitgevoerd door de firma Goudriaan van Dorpsstraat 1. Op nummer 52 woonde J.H. (Koos) Spoormaker, een bekend schilder en fotograaf. Hij had zijn winkel en atelier in dit pand. Vele ansichten van Ouderkerk heeft hij uitgegeven en zorgen ervoor dat we de situatie van het begin van de vorige eeuw nog goed kunnen zien.