Locatie: Kalverstraat 1, Ouderkerk aan den IJssel
Deze kerk en die van Sassenheim worden tot de oudste kerken van Zuid-Holland gerekend. Staande voor de toren zie je links aan de westgevel een deel van de oude kerkmuur in Römertufsteen uit het Eifelgebied. Ouderkerk en Berkenwoude hebben de oudst overgebleven torenspitsen in de Krimpenerwaard, beide van eikenhout. De toren werd in 1798, bij de scheiding tussen kerk en gemeente tijdens de Bataafse Republiek (de Franse tijd), eigendom van de gemeente en is nog steeds in onderhoud bij de gemeente.
In februari 1943 verwijderden de Duitse bezetters de luidklok. In 1949 werd na een inzameling een nieuwe luidklok voor de toren gegoten met het randschrift: ‘UIT NOOD BEN IK GEBOREN – UIT LEED EN OORLOGSWEE – ALS GOD MIJ WIL VERHOREN – DAN LUID IK ALTIJD VREE’. De klok is een Cis' en weegt ongeveer 1750 kg. Vanaf 1998 is er door schenkingen een heel eigen carillon van 24 klokken ontstaan.
Er valt veel over deze kerk te vertellen. Je bent van harte welkom voor een bezoek.
De Dorpskerk is van mei t/m september op de meeste zaterdagmiddagen open voor publiek van 14.00-16.00 uur en op Open Monumentendag van 10.00 tot 17.00 uur.
Soms is het dan mogelijk boven van het uitzicht te genieten.
Dat kan ook via https://hervormdouderkerk.nl/. Op de homepage zie je een luchtopname van Ouderkerk met de kerk als middelpunt.
Rechts aan de zuidkant op een steunbeer van de toren is een metalen verticale zonnewijzer met een driehoek bevestigd. De uurbecijfering is van 6 tot 5 uur ‘s middags. Een zonnewijzer geeft zuiver de plaatselijke tijd aan en trekt zich niets aan van internationale afspraken. Hij wijkt dus af van de Midden-Europese tijd, die wij sinds 16 mei 1940 gebruiken.
Bij het rondje om de kerk zie je aan de noord- en de zuidzijde een met natuursteen omlijste toegang tot de kerk. De zuidzijde met het voormalige wapen van Ouderkerk was de toegang voor de Ouderkerkers, de noordzijde met het wapen van Krimpen was de toegang voor de inwoners van Krimpen. Tot 1866 gingen namelijk de inwoners van Ouderkerk aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Stormpolder naar deze kerk. Tegenwoordig wordt de kerk gebruikt door de Hervormde Gemeente Ouderkerk (PKN).
In de Dorpskerk is sinds 1757 het praalgraf van het geslacht Van Nassau-Lalecq. Hierin liggen de nazaten van Lodewijk van Nassau, een bastaardkind van prins Maurits en Margaretha van Mechelen. In 1679 werd Lodewijk, evenals zijn broers, door Leopold I, Rooms-Duits keizer, verheven tot Rijksgraaf. Op grond daarvan is er in het wapen op het praalgraf geen bastaardbalk aangebracht. Het grondgebied van Ouderkerk heeft in het verleden toebehoord aan Willem van Oranje en later aan zijn zoon prins Maurits. Na diens dood ging het over op Lodewijk van Nassau en zijn nazaten. Het geslacht is in 1861 uitgestorven.
Tot 1854 beschikte de Dorpskerk niet over een orgel. Bij het zingen van de gemeente gaf een voorzanger toonhoogte en tempo aan. Het orgel is een fraai exemplaar van de Rotterdamse orgelmaker Willem Hendrik Kam. Het kreeg een plaats boven de preekstoel aan de muur tussen het koor en het schip, die daar in het verleden in verband met tocht was aangebracht. Bij de restauratie in de jaren ’60 is de muur tussen koor en schip weer verwijderd, zodat het fraaie praalgraf van het geslacht Van Nassau-Lalecq zichtbaar werd. Het orgel werd verplaatst naar de torengalerij.
De koningin Wilhelminaboom staat tegenover de zonnewijzer aan de Kalverstraat. Om de lindeboom staat een smeedijzeren sierhek met vijf goudkleurige portretmedaillons. Het hek werd in 2016 geheel gerestaureerd na een ernstige beschadiging door een ongeval. De boom is geplant in 1898 ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Een linde kan een zeer hoge leeftijd bereiken. Linden hebben vanouds een belangrijke rol gespeeld in het volksleven. Ze werden beschouwd als beschermboom van de familie en de dorpsgemeenschap en daarnaast vaak aangeplant bij kroningen.
Aan de andere kant van de kerk op Dorpsstraat 15 is sinds 1970 het verenigingsgebouw ‘Beréa’ van de Hervormde gemeente. Hier stond al vanaf het begin van de 16e eeuw een pastoorswoning met daarachter een hennepwerf tot aan de Bakwetering. Hennep was in die tijd een product dat gebruikt werd om touw te maken. Het is de pastorie van vele predikanten van de Dorpskerk geweest. Het huidige gebouw dateert van 1923. Ds. G. Lans was de eerste bewoner en later ds. J.G. Woelderink. Over ds. Woelderink en het busongeluk in 1941, waarbij drie van zijn kinderen omkwamen, is in de Dorpskerk op open dagen veel materiaal en documentatie te zien.
Op zo'n 800 meter afstand van de Dorpskerk ligt de Oude Algemene Begraafplaats (IJsseldijk Noord, tegenover nr. 67). Volgens Koninklijk Besluit uit 1827 waren kernen met meer dan duizend inwoners vanaf 1829 verplicht minstens 35 meter buiten de bebouwde kom een algemene begraafplaats aan te leggen op een verhoogd terrein. Binnendijks aan de Hollandse IJssel en omgeven met een hekwerk ligt de Oude Algemene Begraafplaats. Deze was in gebruik van 1828 tot 1985. Er staan diverse volwassen bomen, een treurwilg, taxussen en heesters. Bezienswaardigheden op deze begraafplaats zijn het gereconstrueerde houten baarhuisje van circa 1850 en een bijzonder grafmonument.
Dit grafmonument is opgericht ter nagedachtenis aan de heer A.J. Schelling, die als ingenieur in Egyptische staatsdienst was. Hij is op 18 september 1854 in Ouderkerk aan den IJssel geboren en overleed op 3 mei 1883 in Caïro (Egypte). Het natuurstenen monument staat vlakbij het hek langs de dijk. Het bestaat uit een sokkel met inscriptie, waarop een afgebroken zuil geplaatst is. Het monument is van waarde voor de geschiedenis van cultuur en architectuur. Het is namelijk een karakteristiek voorbeeld van een grafmonument in neoclassicistische stijl uit het laatste kwart van de 19e eeuw. In deze stijl richtte men zich met name op de (bouw)kunst van de oude Grieken en Romeinen.
