Locatie: Koestraat 101, Schoonhoven
Het huis op de hoek van de Koestraat en de Kruissteeg, de vroegere Servetstraat, is de voormalige Heilige Kruiskapel. De oorspronkelijke kapel was gebouwd buiten de noordelijke stadspoort, maar moest binnen de stadsmuren worden gebracht op last van de toenmalige Heer van Schoonhoven Karel V. In 1518 werd de kapel afgebroken en in 1520 herbouwd op de huidige locatie.
Tot de Reformatie bestond in Schoonhoven het Heilige Kruis Gilde. De “Crus meisters”, dat zijn de voormannen van het gilde, beheerden de kapel. Het gilde bezat landerijen en verpachtte die. Een andere bron van inkomsten waren boetes die het gerecht van de stad aan burgers oplegden wanneer zij zij een overtreding hadden begaan. Het is onduidelijk wat er met de kapel na de reformatie (1578) is gebeurd.
In ieder geval is de kapel in 1638 verbouwd tot woonhuis. Ook later hebben er nog verbouwingen plaatsgevonden. Van de voormalige Heilige Kruiskapel resteren de zijmuren en het houtskelet met de kap en spitsboogspanten met ribben van het tongewelf. Kijk eens in de zijgevel, in de Kruissteeg. Je ziet daar nog de contouren van de dichtgemetselde gotische vensters.
Op de zolder van het huis is de originele bekapping nog aanwezig.
In de laatste eeuw zijn in het pand diverse bedrijven gevestigd geweest: de brandstoffenhandel van Frans van Bruinissen, later een woninginrichter/stoffeerderij van den Berg (1958), die overgenomen is door Daniel Stigter (1975). Zijn zoon Henk volgde hem in 1998 op.
